Paragraaf 9

Duurzaamheid

In 2030 willen we als gemeente een duurzame en CO2-neutrale gemeente zijn. In het milieubeleidsplan, dat loopt tot 2016, staan doelstellingen en bijbehorende acties die nu in uitvoering zijn. Bij de tussentijdse evaluatie bleek dat de CO2-reductiedoelstelling al grotendeels is gerealiseerd. Hier dragen we zelf aan bij door zonnepanelen op het dak van het gemeentehuis en het rijden van de dienstauto’s op groen gas. Maar er lopen meer nog projecten om aan de doelstellingen te voldoen.   

Algemene beleidslijn

Vanuit het fysieke domein is het milieubeleidsplan opgesteld met een looptijd tot 2016. Daarin worden doelstellingen en bijbehorende acties geformuleerd, die thans in uitvoering zijn. Het accent ligt op het bereiken van doelen op het gebied van energie en CO2 en het verbeteren van de woonomgeving via de aanpak van zwerfvuil en hondenpoep. In het Coalitieakkoord 2014-2018 krijgt het college de opdracht om in de woonomgeving meer initiatieven te ontplooien die de bewustwording van inwoners en bedrijven vergroten en wordt de suggestie gedaan om daarvoor een revolverend fonds in te stellen.

Het milieubeleidsplan geeft vanuit de fysieke invalshoek een goede aanzet voor het bereiken van de doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. In het sociale en economische domein zijn kansen voor een op meer duurzaamheid gerichte ontwikkeling aanwezig. Ook de interne milieuzorg van de gemeente biedt nog volop kansen voor een bijdrage aan duurzaamheid. Voor alle beleidsvelden en gemeentelijke activiteiten geldt vanuit deze paragraaf de opdracht om vanuit een duurzaamheidsgedachte te opereren en ook te rapporteren.

Milieubeleidsplan

Het milieubeleidsplan is in uitvoering en wordt begin 2017 geactualiseerd. Hierbij betrekken we ook de door de raad in 2016 vastgestelde "visie op Ooststellingwerf"en de vastgestelde "beleidsvisie biobased economy Ooststellingwerf". Bij de tussentijdse evaluatie is gebleken dat de CO2 reductie doelstelling al grotendeels is gerealiseerd. Wij hebben daar zelf mede aan bijgedragen door het plaatsen van zonnepanelen op het dak van het gemeentehuis en het laten rijden van de dienstauto’s op groen gas. In 2016 hebben wij ook op de locatie van de gemeentewerf zonnepanelen laten plaatsen. Ook is er isolerende nanofolie op de beglazing aangebracht. Op dit moment lopen de volgende projecten:

Goed voorbeeld doet goed volgen

Dit project voorziet huishoudens van een goede monitoring van hun energiegebruik. Er is veel belangstelling voor. In 2016 is het 2e project gestart. De werving voor dit project vindt op dit moment (eind 2016) plaats. Het project is opgeknipt in 2 onderdelen. Het ene onderdeel richt zich op de minima huishoudens. Het andere onderdeel op de ‘reguliere’ huishoudens.

Perspectief op 0

Bij dit project staat de ambitie om een energieneutrale woning te realiseren voorop. Vanuit dit uitgangspunt wordt aan de deelnemers een maatwerkadvies verschaft op welke wijze deze ambitie gerealiseerd kan worden. Inzicht in energie bespaaropties en de opties om duurzame energie op te wekken. Collectief aankopen en maatregelen treffen krijgt hierbij veel aandacht. Ook voor dit project vindt de werving van deelnemers plaats.

Smart Grid

Bij dit project staat de vorming van een lokaal netwerk centraal. De achtergrond hierbij is dat met een groep van 10-15 deelnemers, waaronder mogelijk ook bedrijven een zelfstandig opererend energienetwerk wordt gevormd. Aan de begeleidingsgroep voor dit project nemen onder andere de Rabobank en Liander (netbeheerder) deel.

Verduurzaming sportaccommodaties

Sport Fryslân, provincie Fryslân en gemeente Ooststellingwerf werken samen aan dit project. In oktober is er een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor de sportverenigingen. Diverse sportverenigingen bereiden een aanvraag voor om die in te dienen bij een landelijke subsidieregeling voor verduurzaming van hun sportaccommodatie. De subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS) richt zich op sportverenigingen en sportstichtingen. Deze regeling is gericht op investeringen in energiebesparing en toepassing van duurzame energie voor sportaccommodaties.

Stookt u voor uw buren/warmtescanproject werkgroep Overtjonger

Dit project richt zich op de uitvoering van isolerende maatregelen in woningen. Het vertrekpunt is een warmtebeeldfoto die eventuele warmtelekken in beeld brengt. Op basis hiervan is het mogelijk voor de deelnemers om tegen een gereduceerd tarief een maatwerkadvies voor de woning op te stellen. Voor het project hebben circa 75 huishoudens zich aangemeld.

Uitrol hondenpoepbeleid in Ooststellingwerf

Na uitrol in Haulerwijk in 2014 is dit project ook in Appelscha van start gegaan en zijn 12 afvalbakken in het dorp geplaatst. In 2016 heeft Oosterwolde Noord (SAWONO) zich aangemeld voor 10 afvalbakken. De bakken zijn na de jaarwisseling geplaatst. In het Haerenkwartier te Oosterwolde zijn in 2016 ook een aantal bakken geplaatst. Ook Plaatselijk Belang Haule heeft zich aangemeld voor 2 bakken. Andere dorpen beraden zich nog.

Plan van aanpak biodiversiteit

Door een extern bureau is onderzoek gedaan naar biodiversiteit in Ooststellingwerf. Op 26 mei 2015 is door u ingestemd met het plan van aanpak en is geld beschikbaar gesteld voor uitvoering. In 2016 is een stinzenflora aangelegd in Elsloo. Op diverse locaties zijn bloemrijke mengsels aangelegd. In Ravenswoud is door een aangepast maaibeheer gewerkt aan een betere bescherming van reptielensoorten.

Zonnepanelen op schoolgebouwen

Voor dit onderzoek hebben zich inmiddels acht basisscholen aangemeld. Op dit moment stellen we de energiesituatie van de scholen vast en inventariseren we de mogelijkheden voor zonnepanelen op deze scholen. In overleg met een externe adviseur en de Friese Milieu Federatie zoeken we aansluiting bij de zogenaamde energy challenges. Hierbij krijgen de leerlingen een actieve rol in de energiebesparing en de opwekking van duurzame energie.

Zonnepaneelvelden

Om de realisering van zonnepaneelvelden eenvoudiger maken is Ooststellingwerf, in het kader van de Crisis- en herstelwet, aangewezen als pilotgebied om dit vergunningvrij te kunnen doen. Eind 2016 zijn vijf informatiebijeenkomsten voor de dorpen georganiseerd. Deze bijeenkomsten zijn houden in Haulerwijk, Donkerbroek, Oldeberkoop, Oosterwolde en Appelscha. In totaal kan op deze locaties zo’n 26 Megawatt aan zonne-energie worden gerealiseerd. De inspraak richt zich op de aanpassing van de bestemmingsplannen om zonneweide ’s op deze locaties toe te kunnen staan. In 2017 vindt definitieve besluitvorming plaats.

Energie voor het MKB

Het koploperproject richtte zich op het verbeteren van de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen prestaties van de deelnemende bedrijven, waaronder de interne milieuzorg. In totaal zijn er 3 rondes van dit project uitgevoerd. De 3e en laatste ronde van dit project is afgesloten tijdens het woonoffensief op 2 april 2016 in het voormalige pand van de Rabobank te Oosterwolde. Met het project Energie voor het MKB vindt er een verdieping plaats van het koploperproject. Dit project gaat een stapje verder en neemt als uitgangspunt een energieneutrale bedrijfsvoering. Tijdens het project wordt geïnventariseerd wat voor het bereiken van deze ambitie moet worden gedaan.

Duurzaamheidsleningen

In 2016 is door het college de subsidieregeling Duurzaam en Leefbaar Ooststellingwerf 2016 vastgesteld. Het hiervoor benodigde budget is door u bij de begrotingsbehandeling in november 2016 beschikbaar gesteld. Met ingang van 2017 treedt deze regeling in werking. Uit dit revolverende fonds kunnen (onder voorwaarden) leningen worden verstrekt die zich richten op enerzijds het geven van een financiële impuls aan energiebesparing en anderzijds aan het vergroten van de mogelijkheden tot woningaanpassing zodat belanghebbenden in staat zijn langer zelfstandig thuis te wonen.  

Doorwerking naar het sociale en economische domein

In het milieubeleid van de gemeente is de doorwerking van duurzaamheid naar het sociale en economische domein al aanwezig:

Fairtrade

De gemeente is in 2014 gecertificeerd als Fairtrade gemeente en wil dat uitbouwen. Die uitvoeringstaak is overgedragen aan de Stichting Millennium. De gemeente faciliteert de stichting met ambtelijke inzet en een jaarlijks budget. Begin 2016 is de titel “Fair Trade” bevestigd en voldoen wij nog steeds aan de criteria om een de titel te mogen dragen. In 2016 is het aantal bedrijven dat zich ‘fair trade’ mag noemen uitgebreid. In december 2016 zijn aan de deelnemende bedrijven “Fair Trade certificaten” uitgereikt.

Duurzaamheidsdoelen Verenigde Naties

In 2016 zijn door de Verenigde Naties 17 duurzaamheidsdoelen vastgesteld. Deze doelen zijn bedoeld als opvolger van de zogenaamde Millenniumdoelen die in 2015 zijn afgerond. Door het college is de Stichting Ontwikkelingssamenwerking Ooststellingwerf (SOO) gevraagd advies uit te brengen over de mogelijke toepassing van deze 17 doelen in Ooststellingwerf. Deze stichting verwacht hierover in het 1e halfjaar van 2017 een advies uit te kunnen brengen.

Prestatieovereenkomsten met Woningbouwcorporaties

In de lopende prestatieovereenkomsten hebben wij afspraken gemaakt met de woningbouwcorporaties in onze gemeente, onder andere over het bereiken van duurzaamheidsdoelen. Bij het vernieuwen van deze overeenkomsten zal opnieuw aandacht worden besteed aan duurzaamheidsdoelen, afgestemd op de nieuwste inzichten, en nog meer dan in het verleden in een integratie met doelen in het sociale domein. Inmiddels is een concept-woonvisie opgesteld door het college. Hierin neemt duurzaamheid een belangrijke plaats in. De doelstellingen zijn gerelateerd aan de ambitie zoals die door u is opgenomen in het Milieubeleidsplan en overgenomen is in het Coalitieakkoord 2014-2018 om in 2030 een energieneutrale gemeente te zijn.

Afval

De gemeente werkt in overleg met Omrin aan de opwaardering van afvalverwerking naar herbruikbare grondstoffen. In 2013 is de inzameling van oud papier door Omrin overgenomen en kregen de inwoners daarvoor een aparte container. De opbrengst van het oud papier komt nog steeds ten goede aan de maatschappelijke organisaties die voorheen het oud papier ophaalden.
In Donkerbroek is een pilot in uitvoering voor het kosteloos en seizoensvariabel ophalen van GFT-afval. De proef is een succes. Maar gezien de kosten wordt de proef op deze manier niet verder uitgerold. In overleg met Omrin zoeken wij naar alternatieven. In overleg met plaatselijke organisaties worden kleinschalige hergebruik initiatieven ondersteund, zoals kledinginzameling en repairwinkels voor elektrische apparaten en kleding. In 2016 is de kringloopwinkel ‘de Estafette’ verhuist naar een nieuwe locatie op het Industrieterrein te Oosterwolde. De eerste ervaringen (bezoekersaantallen) wijzen erop dat dit een succesvolle keuze is geweest.

Milieueducatie

Voor natuur- en milieueducatie verzorgen we de ontwikkeling en beschikbaarheid van lespakketten en -materialen voor basisscholen. De vraag van scholen op dit gebied neemt toe en verbreedt zich thematisch naar meerjarige programma’s. In samenwerking met IVN-noord werken wij aan het opschalen van deze activiteit naar de OWO gemeenten en op termijn mogelijk naar regio Zuidoost Friesland. In 2016 heeft Ooststellingwerf gekozen voor een verbrede aanpak van natuur- en milieueducatie. De aandacht van deze educatie richt zich op het bredere terrein van duurzaamheid. Op deze wijze kan eerder met de bewustwording op het bredere terrein van bijvoorbeeld klimaatverandering wordt gestart.

Biobased Economy (BBE)

De gemeente ziet het Ecomunity Park als een aanjager voor de regionale economie. Het project biedt inspiratie aan jonge ondernemers, onderzoeksinstellingen, onderwijs en grotere bedrijven die opereren op basis van de bouwstenen voor Biobased Economy en society. In dit park wil de gemeente een Ecomunity Center realiseren waarin onderwijs, overheid en ondernemers concreet komen tot innovatie op het gebied van duurzaamheid in het algemeen en bodem & biodiversiteit in het bijzonder. Daarnaast moet het centrum de motor worden om kennis en educatie te verspreiden op het gebied van de Biobased Economy en Biobased Society. Door u is in september 2016 de startnotitie uitvoeringsprogramma BBE en het uitvoeringsprogramma in Ooststellingwerf vastgesteld. Voor dit programma is € 600.000 uitgetrokken voor 2017 en 2018.  

Innovatie MKB

Sinds 2014 hebben elf partijen, waaronder de gemeente, de manifestgroep “De Stelling” opgericht. In 2016 heeft deze manifestgroep zich volgens afspraak opgeheven. De ervaringen van het bedrijfsleven uit  deze “manifestgroep” en opgedaan tijdens de zogenaamde “koploperprojecten” hebben geleid tot de oprichting van de Stichting DO! De Stichting Do! richt zich op de verduurzaming van Ooststellingwerf. Het bestuur van de stichting is gevormd uit ondernemers, die zich laten adviseren door een zogenaamde DOE-raad. In deze raad zijn vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, onderwijs en overheid (gemeente Ooststellingwerf) vertegenwoordigd.  

Financiën

bedragen x € 1.000

Financiën paragraaf 9 Duurzaamheid

Eenmalig

Realisatie 2016

Milieubeleidsplan gelden (incl. SLOK), via bestemming jaarrekeningsaldo naar 2017 € 84.000

84

Voorbereiding uitvoeringsprogramma Biobased Economy

43

Biobased Economy Streekagenda

11

Voorbereidingskosten zonnepaneelvelden

33

Structureel

Millenniumdoelen en fair trade

2

Aanpak zwerfvuil - Himmelwike

7

Uitvoeringsplan extra aanpak zwerfafval (t/m 2022)

37

Milieueducatie

16